شرکت پتروشیمی رازی موفق به دریافت تندیس بلورین 10 شرکت پیشرو ایران شد.

در مراسم معرفی 100 شرکت برتر ایران، شرکت های پالایش نفت اصفهان، ایمیدرو و ایران خودرو برترین شرکت های ایرانی به لحاظ فروش معرفی شدندبه گزارش بورس نیوز ؛ شرکت ملی صنایع پتروشیمی، سایپا، ساپکو، بانک پارسیان، بانک ملی، بانک صادرات و بانک ملت، دیگر شرکت های برتر ایران بودند که در فهرست ۱۰۰ شرکت برتر قرار گرفتند.

همچنین 10 شرکت پ‍یشرو ایرانی معرفی شدند. این شرکت ها شامل بانک اقتصاد نوین، ایران ترانسفو،ایران خودروخراسان،بانک پارسیان،بانکپاسارگاد،پتروشیمی رازی، صنعتی معدنی چادرملو، بانک کارآفرین، صنایع پتروشیمی و موسسه مالی اعتباری مهر تندیس بلورین گرفتند.

نکته قابل توجه این که در رتبه بندی 100 شرکت برتر ایران، در بین خودروسازان، ایران خودرو در مقام سوم فروش، سایپا در مقام پنجم، ایران خودرو خراسان سی ام، ایران خودرودیزل سی و یکم، پارس خودرو چهل و یکم و گروه بهمن چهل و پنجم شدند.

۱۰۰ شرکت برتر ایران هرساله با همت سازمان مدیریت صنعتی از شرکت های تابعه سازمان گسترش و نوسازی ایران (ایدرو)‌رتبه بندی و معرفی می شوند. امسال همزمان با مراسم معرفی این شرکت ها در محل هتل المپیک تهران، به ابتکار سازمان مدیریت صنعتی، اولین کنفرانس ملی بررسی مسایل اقتصاد ایران برای بنگاه های اقتصادی برگزار شد و اساتید دانشگاه ها، اقتصاددانان، صنعتگران و مسئولان وزارت صنایع و معادن به همفکری و بحث در خصوص مسایل یادشده پرداختند.

دکتر رحیم اسماعیلی دانا قائم مقام رییس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، دکتر رضا فاطمی امین عضو هیات عامل این سازمان، دکتر احمد روستا اقتصاددان و استاد دانشگاه و تنی چند از استادان و اعضای هیات علمی سازمان مدیریت صنعتی، از جمله سخنرانان این کنفرانس بودند که در روز جاری برگزار شد.

 این فهرست برای دوازدهمین سال متوالی منتشر شده است تا با شفاف سازی فضای کسب و کار و جایگاه اقتصادی شرکت های ایرانی، به میزان تأثیرپذیریشان در اقتصاد ملی رتبه بندی شوند. این فهرست برای گسترش رقابت در فضای کسب و کار بنگاه های اقتصادی منتشر می شود و در رتبه بندی شرکت ها، آن ها را از نظر شاخص های اندازه و رشد ، سودآوری و عملکرد، صادرات، نقدینگی، بدهی و بازار بررسی می کند. شرکت های سرمایه گذاری مهر اقتصاد ایرانیان( هولدینگ)، خدمات ارزی و صرافی اقتصاد نوین، نفت پاسارگاد، پتروشیمی مبین، پتروشیمی رازی و موسسه مالی و اعتباری مهر(هولدینگ) ازشرکت هایی است که بیشترین صعود را در رتبه بندی امسال شرکت های کشور در مقایسه با سال قبل دارند.

جهت آگاهی خوانندگان روش چگونگی انتخاب و ارزیابی شرکتها در زیر شرح داده میشود.

روش گزینش 100 شرکت برتر ایرانی

روش شناسی فهرست صد شرکت برتر ایران:

 الف-کلیات:

میزان اثرگذاری فعالیت یک بنگاه اقتصادی در ابعاد اقتصاد ملی، رابطه مستقیمی با میزان فروش آن دارد و هر چه بنگاهی تعامل بیشتری با سایر اجزاء اقتصادی داشته‎باشد رونق و رکود آن اهمیت بیشتری می‎یابد. فهرست صد شرکت برتر با تعیین بزرگترین شرکتهای ایرانی، آنها را از جنبه های گوناگون مالی و اقتصادی مورد مقایسه، رتبه بندی و تحلیل قرار می‎دهد. به عبارت دیگر، معیار اصلی در گزینش شرکتها، معیار فروش آنها است که در پی آن شرکتهای منتخب بر اساس سایر معیارها، رتبه بندی می‎شوند.

گزینش شرکت ها بر اساس حجم فروش از منطق اقتصادی و مدیریتی برخوردار است. فروش، خروجی نهایی شرکتهای تجاری است و به ویژه، روند فروش، اثر بسیاری از عوامل کمی و کیفی، درونی و برونی شرکت را در بر می‎گیرد. هر چند میزان فروش در یک سال معین نمی‎تواند به تنهایی بیانگر تمامی ابعاد فعالیت یک بنگاه اقتصادی باشد، با این وجود، با توجه به دامنه گسترده‎ای از شرکتها که در ارائه فهرستهای عمومی، نظیر IMI-100 مورد نظر است، یکی از بهترین شاخصها در ارزیابی گستردگی فعالیت یک بنگاه اقتصادی است. با توجه به آنکه شرکتهای موجود در فهرست صد شرکت برتر در بازاری مشخص فعالیت می‎کنند، حجم فروش آنها قدرت نفوذ این شرکتها را در بازار نمایان می‎سازد. هر چند حجم فروش تنها هدفی نیست که مدیران به دنبال آن باشند ولی عموم اهداف بلندمدت شرکتها به طور مستقیم یا غیرمستقیم ارتباط تنگاتنگی با آن خواهند داشت. این مساله، به خصوص در بررسی شرکتها در قالب فعالیت‎ها و گروههای صنعتی مشابه که در بازاری مشابه با رقابت جدی تر روبرو هستند جلوه می‎نماید.

طی دهه اخیر، تئوریهای اقتصادی به میزان قابل توجهی، تاکید خود را بر بنگاه‎ها معطوف داشته‎اند. در نتیجه، جهت بررسی‎های اقتصادی از سطح کلان به سطح خرد متمایل شده است و تعامل فعالیت و راهبرد شرکت‎ها با سیاستهای کلان دولت، به هسته اصلی مباحث اقتصادی تبدیل شده است. بدین ترتیب و همگام با تغییر در چهارچوب نگرش به نهادهای فوق، نظریه‎های نوین اقتصاد توسعه نیز به جای تمرکز بر مسایل کلان و صرفاً سیاستهای دولت، توسعه اقتصادی را معلول تعامل و سازگاری نیروهای جامعه در جهت ایجاد فضای مناسب کسب و کار برای فعالیت بنگاههای اقتصادی می‎داند. بدین ترتیب و با تاکید خاصی که بر بنگاه‎های اقتصادی صورت می گیرد، تحول و رشد آنها یکی از محورهای اساسی توسعه به شمار می رود. بازتابی از اندیشة محوری فوق در تحولات چند سال اخیر ایران به چشم می خورد. بنگاه‎ها به تدریج از دولت مستقل شده اند، بنگاه های خصوصی رشد کرده و به سرعت در حال توسعه‎اند. برای تخصیص بهینه تر منابع، شرکت های مادر (Holding Company) شکل گرفته اند و سازمانهای بزرگ خود به چندین شرکت تبدیل شده اند. بنابراین، رشد و هویت یافتن بنگاه ها در اقتصادهایی که از شرایط متمرکز دولتی به سمت سازوکارهای بازار و فضای رقابتی در حرکت هستند، پدیده فراگیری است که می باید مورد توجه قرار گیرد.

با توجه به عمومیت فهرستIMI-100 و وجود انواع شرکت های تولیدی و خدماتی شرکت کننده در این طرح، برای همگن کردن رقم فروش این شرکتها، در مورد اکثر شرکتهای تولیدی و خدماتی رقم فروش خالص آنها منظور می‎شود، در مورد بانکها از مجموع درآمدهای مشاع و غیرمشاع آنها استفاده می‎گردد و در مورد شرکتهای بیمه ای، مجموع درآمدهای بیمه‎ای و درآمد حاصل از سرمایه‎گذاری‎ها لحاظ می‎شود.

جدا از متغیر حجم فروش، متغیرهای دیگری که شرکتها بر اساس آنها بررسی می‎شوند عبارتند از:

 رشد فروش

فروش سرانه

حجم سود

رشد سود

تعداد کارکنان

رشد اشتغال

حجم داراییها

سهم داراییها

ارزش بازار

حجم صادرات

صادرات سرانه

بازده فروش

بازده دارایی)

نسبت مالکانه

در تحلیل آمار و نتایج رتبه‎بندی ارایه شده از شرکتها لازم است به مواردی که ممکن است به دلیل شرایط خاص اقتصاد ایران، به عنوان اقتصادی در حال توسعه، ایجاد شود توجه کافی صورت گیرد.

· در اقتصاد ایران، مانند بسیاری از اقتصاد های در حال توسعه، قیمت ها منعکس کننده تمامی واقعیات اقتصادی نیستند. وجود یارانه های مختلف، دخالت های دولت در کنترل قیمت‎ها و مواردی از این قبیل، موجب انحراف قیمت‎ها می‎شود و لذا قیمت‎ها قادر نیستند وضعیت واقعی رشد یک شرکت را نشان دهند. مثلاً رشد فروش یک شرکت در یک اقتصاد سالم نشان دهنده افزایش قیمت محصول فروش رفته و مقدار عددی محصولات فروخته شده است. از آنجا که افزایش قیمت اساساً ناشی از افزایش کیفیت محصولات تولیدی است، در این صورت افزایش فروش، نشان دهنده رشد واقعی و سالم این شرکت‎ها است. در حالیکه در اقتصاد ایران، بخشی از تغییر قیمتها یا ناشی از وجود بازارهای انحصاری و یا ناشی از دخالت های دولت در تعیین قیمت محصولات شرکت‎های تولیدی است. بنابراین،باید در مقایسه فروش شرکت ها و رتبه بندی آنها از نظر فروش این مقوله را در نظر داشت.

مشکل انحرافات قیمتی نه تنها مشکل فهرست IMI-100 است، بلکه در هر نوع آمار اقتصادی خود را نشان می دهد. حسابهای ملی، سبد مصرف خانوار، بودجه دولت، و آمارهای مشابه همه انحرافات قیمتی را در خود دارند و لذا تماماً واقعیت های اقتصادی را منعکس نمی کنند. طبیعی است که با کاهش دخالت های دولت و آزاد شدن تجارت، قیمت ها به سمت شفافیت و سلامت بیشتری حرکت خواهد کرد.

· به دلیل سابقه تورمی کشور در سال های گذشته، مقایسه جمع کل دارایی های ثابت شرکت ها و محاسبات مربوط به آن باید با احتیاط لازم صورت گیرد. از آنجا که شرکت‎ها بر اساس قیمت های تاریخی دارایی های ثابت خود را در دفاتر ثبت کرده اند و تاریخ سرمایه گذاری شرکت ها با یکدیگر متفاوت است، در این صورت دارائی ها و نسبت سود و فروش به دارائی ها تمامی واقعیت را منعکس نمی کند. خرید بخشی از دارایی های ثابت که از خارج وارد شده است به دلیل نظام چند نرخی ارز در سالهای گذشته، بر این مشکل افزوده است. با توجه به این مطلب ضروری است که در استفاده از شاخصهای مرتبط با میزان دارایی‎های شرکت در بررسی ها و تحقیقات اقتصادی،به این مساله توجه شود.

ب- روش‎شناسی گزینش شرکت‎ها :

1- واحد آماری IMI-100 ، شرکت است؛ شرکت هایی که در دفتر ثبت شرکت ها ثبت شده باشند. در تهیه فهرست شرکت های برتر ایران منظور شده اند. بنابراین، واحدهای اقتصادی که دارای شخصیت حقوقی در قالب شرکت نباشند در فهرست قرار نمی گیرند.

2- در مواردی که یک شرکت، آن میزان از سهام شرکت های دیگر را در اختیار داشته باشد که بتواند مدیریت آنها را به عهده گیرد، شرکت مادر (Holding Company) محسوب می شود. شایان ذکر است که شرکت هایی از این نوع، با پسوند "شرکت های تابعه" در فهرست مشخص شده اند. شرایطی که برای ورود این نوع شرکت ها به فهرست فوق لازم است، عبارت است از:

· شرکت مادر در دفتر ثبت شرکت ها به ثبت رسیده باشد؛

· صورتهای مالی خود را به صورت تلفیقی تهیه کرده باشد؛

· ترازنامه و سود و زیان تلفیقی ارائه شده توسط حسابرسی مورد تایید قرار گرفته باشد.

3- در فهرست IMI-100 دو نوع شرکت با دو ماهیت متفاوت منظور گردیده اند. یکی شرکتهای تولیدی، که باخرید مواد اولیه و تبدیل آن به کالای ساخته شده فعالیت می کنند. در این شرکت ها، بخش قابل توجهی از فروش، دربرگیرنده مواد اولیه مصرف شده است. بنابراین، نسبت ارزش افزوده به فروش در این شرکت ها پایین است. شرکت های خودروسازی، تولید فولاد، پتروشیمی، مواد غذایی و … از جمله این شرکتها هستند. دوم، شرکت های خدماتی که عمدتاً به ارائه خدمات بانکی، بیمه و یا سرمایه گذاری مشغولند. شرکت های خدماتی، از آنجا که دارای مواد اولیه به شکل شرکت های نوع اول نیستند، دارای نسبت ارزش افزوده بالایی نسبت به فروش هستند و لذا به ازای هر واحد فروش ارزش افزوده بیشتری تولید می کنند. علیرغم تفاوت فروش این شرکت ها، هر دو گروه در فهرست عمومی IMI-100 وجود دارند و طبعاً محققین و سایر استفاده کنندگان این فهرست، تفاوت این دو نوع شرکت را مورد توجه قرار خواهند داد. از آنجا که در فهرست‎های مشابه بین المللی، مثل Fortune 500 که هر ساله شرکتهای برتر جهان را ارائه می کند، این دو نوع شرکت در یک فهرست کلی آمده اند، در IMI-100 نیز چنین رویه ای لحاظ گردیده است.

4- برای تایید آمارهای ارسالی به سازمان مدیریت صنعتی از شرکت ها خواسته شده است که اطلاعاتی را ارسال نمایند که به تایید حسابرس قانونی رسیده باشد. ضمناً بیشتر شرکت های مندرج در فهرست، یا در بورس اوراق بهادار تهران حضور دارند و یا تحت پوشش یکی از سازمانهای دولتی (مانند سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، بنیادها و …) می‎باشند که با دریافت اطلاعات از واحدهای ستادی و مقایسه با اطلاعات ارسالی از طرف شرکت ها کنترل نهایی انجام می شود. در عین حال، در صورتی که ارقام یک شرکت به طور غیرمعمول تغییر کرده باشد، به صورت موردی بررسی های لازم در مورد آن صورت می گیرد.

5- در فراخوان عمومی طرح IMI-100 از تمامی شرکت های با فروش بیش از 200 میلیارد ریال دعوت شد که اطلاعات خود را به دفتر طرح IMI-100 ارسال نمایند. از این شرکتها،100 شرکت رتبه اول بر اساس بیشترین میزان فروش انتخاب شده و مبنای رتبه بندی سایر شاخص ها قرار گرفتند.

6- از آنجا که فروش، متغیر اساسی مقیاس IMI-100 است و تغییرات آن به طور عام به ساختار بازار و تحولات مدیریتی مرتبط شده است، شرکتهایی که دارای انحصار کامل هستند، در فهرست منظور نشده‎اند. فرض بر این است که در شرکت های انحصاری (انحصار کامل)،ارتباط بین مدیریت و فروش ضعیف است. نمونه این شرکت ها، هر چند که تعداد آنها بسیار اندک است، شرکت ملی نفت، شرکت ملی گاز، شرکت مخابرات و سازمان غله و پالایشگاهها می باشند. گذشته از بحث انحصار، دریافت اطلاعات ازاین شرکت ها بسیار مشکل است و درج آنها در فهرست IMI-100 احتمال تعویق انتشار فهرست را زیاد می کند.

7- در فهرست IMI-100، برای رتبه بندی شرکت ها از جامعه ثابت آماری بر اساس بانک اطلاعاتی سال جاری استفاده شده است. این امر بدین معنی است که معیار اصلی رتبه بندی شرکتها و انتصاب رتبه به آنها برای سال جاری و سال گذشته، اطلاعاتی است که شرکتها در سال جاری ارسال نموده اند. بنابراین، اگر شرکتی در سال 1383 برای اولین بار اقدام به ارسال اطلاعات برای حضور در طرحIMI-100 نماید، با توجه به اطلاعات مربوط به سالهای گذشته آن، در فهرست آن سالها نیز وارد می‎شود. به عبارت دیگر، فهرست سال گذشته در سال جدید روزآمد می گردد. این مساله در مورد شرکتهایی که صورتهای مالی خود را تجدید ارزیابی می‎کنند نیز انجام می‎شود.